14 Haziran’da başlayacak olan Dünya Kupası için geri sayım başladı. Ancak Nike’ın yaptırım kararı nedeniyle ve Beyaz Saray’ın kurallarına uymak zorunda olduğundan İran milli futbol takımına krampon satmayacağını bildirmesi krize neden oldu. İran milli futbol takımının formaları ise Nike’ın esas rakibi sayılan Alman üretici Adidas tarafından sağlanıyor.
Spor, toplumlara ilişkiler kurabilmeleri için yeni kapılar açmıştır. Ancak bu kapılar bazen barışçıl bazen de çatışmalı olmuştur. Sporun ve siyasetin iç içe geçmiş olması gerek ulusal gerek bölgesel gerekse uluslararası alanda kendini göstermiştir. Öyle ki birçok ülkede futbolla ilgili bakanlıklar dahi kurulmuştur. Devletlerin milliyetçi söylemleri kapitalist sermayenin başarılı olmasında kullanılan en etkili silahlardan biridir. Dolayısıyla futbol bu bağlamda önemli bir yer tutmaktadır. Uluslararası futbol maçlarında ülkeler hakkında olan önyargılar ve tutumlar gözler önüne serilir.

Spor uluslararası ilişkilerde olumlu ve olumsuz etki ve yönlendirme gücüne sahiptir. Uluslararası ilişkilerde sadece devletler değil spor kulüpleri, federasyonlar, uluslararası spor komiteleri ve sporcular uluslararası ilişkiler aktörü durumdadır. Kısaca, bu aktörler göz ardı edilemezler.

ABD’nin nükleer kriz yaşadığı İran’a uyguladığı yaptırım bu defa futbola da yansıdı. Her ne kadar Eski ABD dışişleri bakanlarından biri olan Alan Reich "Spor toplumlara sosyal, kültürel ve ekonomik ilişkiler kurabilmeleri için bir kapı açar.” demişse de bugün tam tersi durum söz konusudur. Sporun öncelikli amaçlarından biri sayılan insanlar arasında dostane ilişkileri ve anlayışı tesis etme anlayışı uluslararası alanda da sorunları çözmeye yardımcı olması beklenir. Ancak durum her zaman olumlu değildir. Nike ile yaşanan krizde de görüldüğü üzere “güç” vurgusu yapılmak suretiyle futbol siyasiler tarafından bir yaptırım aracı olarak kullanılmaktadır.

Bu gibi yaptırımlar, her alanda olduğu gibi özellikle futbol gibi birleştirici ve milliyetçi söylemlere yol açabilecek platformda İran’ı olumsuz etkilemeyecek aksine Batıya özellikle de ABD’ye daha düşmanca duygular beslenmesine neden olacaktır.

Dr. Yeşim DEMİR

kimvekil.com