Şorlar Batı Sibirya'nın Kemerovsk bölgesinde yaşayan Türk halkıdır. Bir kısmı da Altay ve Hakasya bölgelerinde yaşamaktadırlar. 14.000 nüfusa sahip olan Şorlar iki etnik gruba ayrılmaktadır; Güney Dağlı Şorlar ve Kuzey Şorlar. Dil olarak Hakas ve Altaylara, kültür olarak da Altay ve Çulumlara yakındırlar.

     Şorlar Şaman inançlarına göre, iki inanışa; "tag eesi" dağa sahiplerine ve "su eesi" nehirin sahiplerine tapmışlardır. Onlar için at kurban etmişlerdir. Ayrıca ayı avıyla ilgili yapılan geleneksel adetleri de vardır. Şamanlık nesilden nesile aktarılmıştır. Şaman soyları kendi adetlerini soy içinde devаm ettirmişlerdir. Tef ve tokmak Şamanların simgesi olmuştur.

     Şorlar evreni üçe ayırmışlar, yaşadıkları bölgeye yer, ruhların bulunduğu bölgeye yer altı ve ülgen bölgesine gök yüzü demişlerdir. Ülgen onlara göre dünyayı ve insanları yaradan Tanrı'dır. Şorların geleneksel bayramlarından Çil Pazı, 20-21 Martta yeni yılı karşılama bayramı olarak kutlanır. Mıltık Payram (silah bayramı), ise yeni yıl bayramının hemen ardından kutlanır.

     Eskiden Şorlar avcılıkla geçimlerini sağladıkları için o gün herkes avını toplayıp hep birlikte pişirip yemişler ve eğlenmişler. Daha sonraki dönemlerde çiftçiliğin de gelişmesiyle etin dışında sebze yemekleri de pişirilmeye başlanmıştır. Böylece silah ile ilgili başlayan et bayramları tüm geleneksel yemeklerini içeren bayrama dönüşmüştür. Mıltık Payramda Şorlar geleneksel yemekleri olan mantı yaparlar ve içine küçük farklı parçalar; demir para, kürdan, kağıt koyarlar. Konulan parçalar kime çıkarsa, çıktığı parçaya göre yeni yıl için yorum yapılır.

     Şor Payram ise hayvancılığa ve çiftçiliğe hitap edilen bir kutlamalarıdır. Bu bayram diğer Türk halklarında da olduğu gibi kutlanırken, sadece Şorlarda özel olarak güzellik yarışması ve en uzun saç yarışması ayrıca yapılmıştır.

     Günümüzde Rusya Federasyonunda yaşayan azınlık Türk topluluklarının içinde bulunan Şor Türk'leri kendi dillerini ve geleneklerini yaşatmak için var güçlerini sarf etmektedirler. 90'ların sonlarında Şor Harekat Toplulukları kurarak hükümete kendi halklarının sorunlarını iletmeyi başarmışlardır. Gün geçtikçe nüfusu azalan Şorlar dillerini ve milli değerlerini yaşatabilmek için büyük çabalar harcamaktadırlar.

                                                                                         Dr.Shurubu KAYHAN   &   Kimvekil.Com

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------                                                                    

Some traditions of Turkic peoples - Shors.

Shorians (Shors) – Turkic people that lives in the southeastern part of Western Siberia, mainly in the south of the Kemerovo region. Also part of Shors lives in Khakassia and Altai Republics. Their population is 14 000 people; they divided into two ethnic groups: to south-mountain and to northern. The Shors are close to Altai and Khakas by language, to Altai and Chulym by culture. According to Shors’ beliefs shamans have been worship to "tag esi" ("owner of mountains") and to "suu eesi" ("owner of rivers"). Shorians sacrificed horses to them. There are several traditions associated with hunting month. Shamanism is transmitted from generation to generation. Shamanic lineage continues inside their offspring. Tambourine and beater became a symbol of shamans. Shors divide the universe into three spheres, our earth, the underworld or "earth of the spirits" and the sky or "land of Ulgen." Ulgen - is supreme deity. One of the traditional Shorians holidays is “Chyl pazy” celebrated on March 20-21 as a meeting of the New Year. “Myltyk-Payram” (“Weapons holiday”) celebrated after the New Year. On this day all Shors collected their prey and cooked together, ate food and had fun. They began to add vegetables to meat meals with the development of agriculture. As a result, meat feasts associated with weapons turned into a celebration contains all the traditional dishes. On this day manty with coins, matches and pieces of paper (they hidden inside) were prepared. Each item represents an event that is going to happen in this year. “Shor Payram” is the holiday dedicated to cattle breeding and agriculture. It celebrated in the same way as in other Turkic folks but they also performed a beauty competition and contest for the longest braid. Shors directed all forces to preserve the language and traditions, being one of a small part of the Turkic peoples living in the Russian Federation. In the late 90's by creating "Community initiatives of Shors" they began to report their folk problems to the state. Today, there is a gradual decrease in the number of Shors. That is way they applied great efforts to language and national values preservation.

                                                                          Dr.Shurubu KAYHAN   &   Kimvekil.Com              -------------------------------------------------------------------------------------------------------           

Некоторые традиции Шорцев

Шо́рцы тюркоязычный народ, живущий в юго-восточной части Западной Сибири, главным образом на юге Кемеровской области. Часть которых проживает в Республики Хакасия и Республики Алтай. Шорцы с населением 14000 человек делятся на две этнографические группы: южногорную и северную. По языку шорцам наиболее близки Алтайцы и Хакасы, по культуре — Алтайцы и чульмцы. По убеждениям шаманов шорцы поклоняются «таг ээси» хозяину гор и «су ээси» хозяину рек. Для них приносят в жертву лошадей. Кроме того есть несколько традиций связанных с месяцем охоты. Шаманство передается из поколения в поколение. Шаманская родословная продолжается внутри своего потомства. Бубен и колотушка стали символом шаманов. Шорцы разделяют мироздание на три сферы, на нашу землю, подземный мир или «землю духов», и небо или «землю Ульгеня». Ульгень —верховное божество. Одними из традиционных праздников у Шорцев являются Чыл пазы отмечается 20-21 марта,как встреча нового года. Мылтық-Пайрам (праздник оружия) празднуется следом за новым годом. В этот день все шорцы собирали свои добычы и вместе готовили, ели еду и развлекались. С развитием земледелия они начали добавлять овощи когда варили мясо. Итак мясные праздники связанные с оружием превратились в праздник содержащий все традиционные блюда. В этот день принято есть манты, со спрятанными в них мелкими знаковыми предметами: монета, спичка, бумажка. Каждая вещь олицетворяет какое-либо событие, которое должно произойти в нынешнем году. Шор-Пайрам — праздник посвящённый скотоводству и сельскому хозяйству, отмечается точно также как и у остальных тюрко-язычных народов, но у Шорцев также содержится конкурс красоты, конкурс на самую длинную косу. Входящая в небольшую часть тюркоязычных народов проживающих в Российской Федерации шорцы направляют все силы на сохранение языка и традиции. В конце 90х создав Содружество Кампаний Шории начали сообщать о 

                                                                                   Др. Шурубу КАЙХАН & Kимвекил.ком